เรื่องทั้งหมดเริ่มต้นจากการที่ช่วงสงกรานต์ที่ผ่านมา นอกจากงานปริมาณมหาศาลที่ข้าพเจ้าได้กองดองไว้และมันกำลังกลับมาเล่นงานข้าพเจ้าอย่างสาสม

ในด้านหนึ่งเพื่อให้ตัวเองได้มีโอกาสหลีกหนีตัวเองจากโลกที่โหดร้ายของทุนนิยมและโลกของความเป็นจริง

การหนีตัวเองเข้าไปสู่โลกของ 'เกม' ก็เป็นอีกสิ่งที่ข้าพเจ้ามองหา

แน่นอนว่าคอบอลอย่างข้าพเจ้านั้นสุดท้ายมันก็หนีไม่พ้นกับการพาตัวเองไปสู่การเล่นเกมที่เกี่ยวกับฟุตบอลอยู่ดี

'Football Manager' เท่านั้น ที่ knock's everything!

เชื่อว่าแฟนเกมนี้หลายคนคงจะเหมือนกันก็คือ 'ใหญ่ๆ ไม่ เล็กๆ คุม'

ซึ่งหมายถึงว่า ทีมใหญ่ๆ อย่าง ลิเวอร์พูล, แมนยู, รีล มาดริด, บาร์ซ่า ต่างๆ คนเล่นเกมนี้ก็มักจะหลีกเลี่ยง

แต่มักจะไปเลือกทีมที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานที่อยู่ในลีกล่างหรือคุมทีมรองบ่อนแทน

และมันก็รวมถึงตัวของข้าพเจ้าเช่นกัน

'Mainz 05' คือทีมที่ข้าพเจ้าเลือกเล่น

ก็คงเหมือนทุกคนที่จะเล่นไปเรื่อยๆ ค่อยๆสร้างทีมกันไป แต่ครั้งนี้แปลก ก็คือพอเล่นไปสักพักช่องแชทในส่วนของ feature News ในเกมมันก็เด้งขึ้นมา โดยมีเนื้อหาว่า

"ใกล้ถึงวันเลือกตั้งประธาน(president)ของสโมสรแล้ว"

เลือกตั้งอะไร ทำไมสโมสรฟุตบอลถึงมีการเลือกตั้ง และนั้นก็เป็นที่มาของการหาความรู้ว่า ทำไมต้องมีการเลือกตั้งประธานของสโมสรฟุตบอล

กฎสุดแปลกของฟุตบอลเยอรมัน

50+1

Source: epicgames

Source: Out of Context Football Manager

Source: bundesliga.com

เคยได้ยินเรื่อง 50+1 Rule กันรึเปล่า?

เชื่อว่าคนส่วนมากไม่น่าจะเคยได้ยิน ซึ่งก็รวมถึงข้าพเจ้าเช่นกันที่เพิ่งรู้จักเมื่อสักประเดี่ยวที่ผ่านมา

จากการค้นหาคำอธิบายเบื้องต้น จึงได้ข้อสรุปเบื้องต้นที่ว่า 'กฎ 50+1' คือกฎที่ทางสมาพันธ์ฟุตบอลของเยอรมัน(Deutsche Fußball-Liga)

ตั้งขึ้นมาบังคับใช้กับสมาชิกของสมาพันธ์ โดยสโมสรต้องให้สมาชิกของสโมสรถือสิทธิ์ในการออกเสียง 50% หรือคิดเป็นเสียงครึ่งหนึ่งของสโมสร

และอีกครึ่งหนึ่งสโมสรสามารถให้เอกชนหรือนักลงทุนสามารถถือครอง 50% สุดท้ายได้

แต่ในกรณีที่วันหนึ่งวันใดสโมสรจำเป็นต้องที่ต้องมีการโหวตเพื่อกำหนดทิศทางของสโมสร ฝั่งสมาชิกก็จะมีคะแนนเสียงเพิ่มขึ้นมา +1 เสียง

กฎ 50+1 ตั้งขึ้นภายใต้สมมุติฐานที่เชื่อว่าภาคเอกชน เช่น แบรนด์ต่างๆ หรือบริษัทเอกชนต่างๆ มักจะให้ความสำคัญผลกำไรหรือผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ

มากกว่าให้ความสำคัญเกี่ยวกับผลประโยชน์ด้านอื่นๆ ของสโมสร อาทิเช่น อาจขึ้นค่าตั๋วเพื่อให้ได้กำไรมากขึ้น หรือการกู้เงินต่างๆ มาลงทุนหรือใช้จ่าย

ดังนั้นกฎ 50+1 จึงถูกปรับใช้เพื่อให้ทิศทางของสโมสรถูกกำหนดโดยสมาชิกของสโมสร เพื่อให้สมาชิกสามารถรักษาผลประโยชน์ของแฟนบอล

รวมถึงสามารถมีอำนาจที่เพียงพอที่ปกป้องประเพณีและประชาธิปไตยของสโมสร

และภายใต้กฎของสมาพันธ์ฟุตบอลเยอรมันนั้น หากสโมสรใดที่อยู่ใน บุนเดสลีก้า หรือบุนเดสลีกา 2 มีเสียงของสมาชิกน้อยกว่า 50% ของสโมสรนั้นๆ

สโมสรนั้นๆ จะไม่ถูกอนุญาตให้เข้าร่วมการแข่งขันในลีกได้

ย้อนอดีตกลับไปเล็กน้อย เพื่อให้เข้าใจที่มาที่ไปและ background ของลีกเยอรมัน

อาจต้องเริ่มเล่าย้อนกลับไปช่วงก่อนหน้าปี 1998 ที่ทีมฟุตบอลในเยอรมันเกือบทั้งหมดเป็นองค์กรที่ไม่แสวงหากำไรและอยู่ภายใต้การดำเนินการของสมาคมฟุตบอลเท่านั้น

ทีมต่างๆ ไม่สามารถที่จะดำเนินการสโมสรฟุตบอลเพื่อแสวงหากำไรหรือผลประโยชน์อื่นใดทางเศรษฐกิจ ซึ่งส่งผลต่อการพัฒนาของวงการลูกหนังเยอรมัน

ดังนั้นปี 1998 ทางสมาคมฟุตบอลเยอรมันจึงมีการแก้กฎ โดยอนุญาตให้สโมสรต่างๆ สามารถที่จะเปลี่ยนเป็นรูปแบบของบริษัทมหาชนหรือบริษัทจำกัดได้

แต่ในขณะเดียวกันการเปลี่ยนสู่รูปแบบของบริษัทนั้น ยังคงต้องมีเงื่อนไขที่ว่าสโมสรเหล่านั้นจะต้องอยู่ภายใต้ ‘กฎ 50+1’ เท่านั้น

อย่างไรก็ตามแม้จะบอกว่ากฎ 50+1 ถูกบังคับใช้กับทีมที่อยู่ในบุนเดสลีกา 1+2 แต่ทุกกฎก็ย่อมมีช่องโหว่และมีบางทีมที่ไม่ได้ถูกกฎนี้ควบคุม

โดยมี 2 ทีมที่มีเอกชนถือหุ้นเกิน 50% ซึ่งไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎ 50+1 ซึ่งทีมทั้ง 2 ได้แก่

ทีม Bayer 04(Bayer Leverkusen 04) ที่ก่อตั้งในปี 1904 โดยพนักงานของบริษัทเภสัชกรรมไบเออร์(Bayer)

และทีมได้ VFL Wolfburg ที่ก่อตั้งขึ้นในปี 1945 ในเมืองที่เป็นฐานผลิตของรถ Volkswagen(VFL)

โดยเหตุผลที่ 2 ทีมดังกล่าวได้รับการยกเว้นกฎ 50+1 ก็เนื่องจากมีกฎของสมาพันธ์ข้อหนึ่งที่กำหนดว่า หากบริษัทใดให้การสนับสนุนให้ทุนแก่สโมสรต่อเนื่องกันยาวนานเกิน 20 ปี

ซึ่งทั้ง Bayer และ Volkswagen ต่างเป็นทั้ง 2 บริษัทที่ทำตามข้อกำหนดดังกล่างที่ทางสมาพันธ์กำหนดไว้

แต่เมื่ออยู่ในโลกของทุนนิยมแล้วนั้น การที่สักบริษัทจะมีชื่ออยู่บนทีมฟุตบอลสักทีมและยิ่งอยู่ในลีกระดับอย่าง Bundesliga ก็ยิ่งเป็นอาหารที่ยั่วยวนใจยิ่งนัก

ลองจินตนาการถึงการมีชื่อของสักบริษัทอยู่ในสายตาของคนมหาศาล ก็ไม่แปลกที่การแหกกฎ 50+1 จึงมีบางทีมที่ต้องการที่จะทำตาม

อ้างอิงจากเว็บไซต์ของ fifa มีการประมาณการตัวเลขแฟนบอลทั่วโลกอยู่ที่ 5 พันล้านคน

หากย่อ scale ลงมาแค่ในระดับ bundesliga ก็มีการประมาณการอยู่ที่ 13.1 ล้านคน หรือหากทีมสามารถผ่านโควต้าไปเล่นในรายการอย่าง UFFA Champions League

ก็อาจทำให้มีผู้ชมที่ดูอย่างต่ำไม่น้อยกว่า 400 ล้านคน

ดังนั้นในปี 2009 บริษัทเครื่องดื่มชื่อดังระดับโลกอย่าง Redbull จึงตัดสินใจ Takeover ทีมในลีก 5 ของเยอรมันอย่างทีม Markranstadt

และได้ทำการ Rebrand ทีมใหม่ทั้งหมด ทั้งเปลี่ยนชื่อและโก้ของสโมสรใหม่ จนกระทั่งทีม Markranstadt ในชื่อใหม่อย่าง 'R(ed)B(ull) Leipzig'

ก็ได้ขึ้นมาฟาดแข้งใน Bundesliga League ในปี 2016*

(https://www.theguardian.com/football/2016/may/08/rb-leipzig-promotion-bundesliga)

ในขณะเดียวกันในทีมอย่าง Hoffenhiem มหาเศรษฐีในวงการ Software อย่าง Dietmar Hopp กลับทำสิ่งที่เป็นไปตามขนบอย่าง Bayer และ Volkswagen

ซึ่งนั้นก็คือการสนับสนุนให้กับทีม Hoffenhiem อย่างต่อเนื่องถึง 20 ปี จนในปี 2014 Hopp ก็ได้สิทธิในการถือครองทีมอย่างเบ็ดเสร็จ

อย่างไรก็ตามในปี 2023 Hopp ที่ถือครองสิทธิ์ในทีมมาเกือบ 10 ปี ก็ได้ประกาศคืนสิทธิที่เขาถือไว้คืนให้กับสมาชิกและให้ทีมกลับไปสู่การอยู่ในกฎของ 50+1 อีกครั้ง

Source: nytimes

กลับไปสู่เกม Football Manager และการเลือกประธานสโมสร

บัดนี้ข้าพเจ้าก็ได้เข้าใจแล้วว่า อ่อ ทำไมการเลือกประธานสโมสรถึงมีในทีมฟุตบอล

รวมถึงการมีของระบบ 50+1 มันสามารถช่วยรักษาประเพณีและประชาธิปไตยของทีมฟุตบอลได้อย่างไร

และท้ายสุดข้าพเจ้าจึงเข้าใจได้ว่าฟุตบอลและคนมันเกี่ยวข้องกันอย่างแยกไม่ออกได้อย่างไร**

Note:

*ในฤดูกาล 2014-2015 ทีม RL Leipzig ได้รับการโปรโมตขึ้นจาก Liga 3 สู่บุนเดสลีกา 2

แต่ทีมติดเงื่อนไขจากทางสมาคมฟุตบอลเยอรมันโดยมีเงื่อนไขที่จะต้องปรับเปลี่ยนทีมให้หลุดพ้นจากเงาของบริษัท Red Bull โดยมีเงื่อนไขทั้งหมด 3 ข้อได้แก่

1. ต้องทำการปรับเปลี่ยน Logo ทีมใหม่ให้แตกต่างจากของบริษัท Red Bull

2. เปลี่ยนโครงสร้างองค์กร

3. ต้องลดค่าธรรมเนียมสมาชิกและเปิดโอกาสให้มีสมาชิกให้มีส่วนร่วมมากขึ้น

** 5 อันดับแรกของทีมที่มีสมาชิก(membership)ของสโมสรในบุนเดสลีก้าลีกได้แก่

1. Bayern Munich มีสมาชิกทั้งหมด 293,000 สมาชิก

2. Schalke 04 มีสมาชิกทั้งหมด 160,023 สมาชิก

3. Borussia Dortmund มีสมาชิกทั้งหมด 157,000 สมาชิก

4. FC Koln มีสมาชิกทั้งหมด 117,962 สมาชิก

5. Eintracht Frankfunt มีสมาชิกทั้งหมด 100,000 สมาชิก

และสมาชิกพวกนี้จะมีสิทธิ์ในการ Vote ประธานสโมสรเพื่อเป็นตัวแทนไปถือสิทธิ์ 50% ของสโมสร

References: